O tajemnicy snu

Sen jest częścią rzeczywistości, chociaż jest nierzeczywisty. Kształtuje nas i prowadzi, choć czasem o tym nie wiemy. Jest migawką tej części góry lodowej, której nie widzimy, a która istnieje. Pod powierzchnią. Romantycy pasjonowali się problematyką snu. Jego niezwykłością. Adam Mickiewicz wyraził pogląd, że "sen jest pracą ducha tak jak czuwanie jest pracą ciała i wzajemnie. Wówczas duch nasz znosi się ze światem niewidomym" ("Rozmowy z Mickiewiczem"). Dla znanego pisarza współczesnego Paulo Coelho "sny są obrazem Boga. Gdy Bóg przemawia językiem świata, mogę odgadnąć ich znaczenie. Jeśli zaś mówi językiem twojej duszy, to tylko ty jeden możesz je zrozumieć (Stara cyganka do Santiago, bohatera powieści "Alchemik").

Stary Testament odnosi się do snów krytycznie, ale nie całkiem. Sny według Biblii nie wymagają tłumaczenia, ale wprost pouczają. Chociaż to "mane tekel fares" wymagało wyjaśnienia. W literaturze jest wiele utworów snów. Często koszmarnych. Choćby utwory Kafki. Ale są utwory, w których sen daje wyjaśnienie czegoś, albo wskazuje skarb (jak w "Alchemiku" Coelho właśnie).

To ogromny temat. O snach Mickiewicza tylko są liczne opracowania i całe książki. O innych też. Są pisarze, którzy zapisują sny. Została kiedyś wydana książeczka Jacka Trznadla o snach "Dzikie gęsi. Podręczna centuria słów". Inni umieszczają swoje sny w dziennikach, wspomnieniach, listach (chętnie to robi Anna Kamieńska, Sandor Marai, czasem Gustaw Herling - Grudziński).

Sygnalizuję tylko. Może kiedyś zdobędę się na szerszy komentarz. Sny są także tematem wierszy. Dość wspomnieć sen więźnia Gustawa - Konrada z III części Mickiewiczowskich Dziadów:

"Nocy cicha, gdy wschodzisz, kto ciebie zapyta,

Skąd przychodzisz; gdy gwiazdy przed sobą rozsiejesz,

Kto z tych gwiazd tajnie przyszłej drogi twej wyczyta!

"Zaszło słońce", wołają astronomy z wieży,

Ale dlaczego zaszło, nikt nie odpowiada;

Ciemności kryją ziemię i lud we śnie leży,

Lecz dlaczego śpią ludzie, żaden z nich nie bada.

Przebudzą się bez czucia, jak bez czucia spali -

Nie dziwi słońca dziwna, lecz codzienna głowa;

Zmienia się blask i ciemność jako straż pułkowa;

Ale gdzież są wodzowie, co jej rozkazali?"

Sny mają też znaczenie medyczne, psychologiczne (stąd psychoanaliza), są źródłem inspiracji dla artystów. Pozostawiają nas w błogości albo niepokoju. Więc są rzeczywistością. Są logiczne - logiką snu. Gdzie jesteś dzieckiem i dorosłym jednocześnie (jak w "Kartotece" Różewicza). Gdzie miejsce jest ci znane i nieznane zarazem. Gdzie krzyczysz i nie słyszysz swojego głosu, gdzie nie możesz biec. Gdzie latasz jak ptak. Rozmawiasz z wielkimi tego świata, współczesnymi dawnymi bohaterami.

Tajemnicą jest sen. Kurtyną, za którą odsłania się niedostępny naszym ograniczonym zmysłom nieznany świat.

Wiersz Jana Owczarka pt. DO...:

Wiersz Jana Owczarka pt. JESZCZE WIERZĘ ROZRZEDZONYM SNOM:

Wiersz Jana Owczarka pt. SNY NIEOSTROŻNE.:

Wiersz Jana Owczarka pt. SEN - ONA.: