Pamuk z okazji Janabiego

Od kiedy w ”Strumieniach” redagowana jest rubryka „Ksiązki polecane”, mam zwyczaj po odłożeniu przeczytanej pozycji zapisać kilka słów na wszelki wypadek. Teraz właśnie, po bardzo interesującym spotkaniu w Muzeum Miejskim ”Dom Gerharta Hauptmanna” z Irakijczykiem - Hatifem Janabim – dwujęzycznym pisarzem, poetą, eseistą, tłumaczem z języka arabskiego na polski (i odwrotnie) postanowiłam sięgnąć do niedawnej lektury. Jest nią „Nowe życie” Orhana Pamuka, tureckiego noblisty z 2006 r. Jest to z odległego od nas, a bliższemu Panu Hatifowi kręgu kulturowego opowieść o tym, jak bohater ściga miraże. Jak książka wpływa na jego życie, otwiera na inny świat. Jak budzi w nim pragnienie przeżycia niezwykłej miłości.
Jest to powieść o znaczeniu słowa, o niesłychanej wartości literatury. Naturalnie czytając „Nowe Życie” wkraczamy w świat tureckich realiów, klimatów, a jednocześnie widzimy skutki globalizacji i dostrzegamy, jak do pisarstwa Pamuka wkracza spuścizna europejskiej literatury i zostaje zasymilowana dla twórczych potrzeb autora.

Miłość należy do powszechnie doznawanych uczuć, do najczęściej eksploatowanych tematów literackich. Wobec tego odsyłając Czytelników do lektury tej powieści, by poznali jej treść i przesłanie, na użytek tych, którzy jej nie zdobędę, zacytuję jedynie to wszystko, co Pamuk powiedział, sięgając do rozmaitych źródeł, na temat miłości:
„Miłość to poświęcenie. Miłość to przyczyna sama w sobie. Miłość to zrozumienie. Miłość to muzyka. Miłość i szlachetne serce to jedno. Miłość to poezja smutku. Miłość to spoglądanie w lustro kruchej duszy. Miłość mija. Miłość to niemówienie nigdy, że się żałuje. Miłość to stawanie się kryształem. Miłość to dzielenie się gumą do żucia. Z miłością nigdy nic nie wiadomo. Miłość to puste słowo. Miłość to połączenie z Bogiem. Miłość to cierpienie. Miłość to spotkanie twarzą w twarz z aniołem. Miłość to łzy. Miłość to oczekiwanie na telefon. Miłość to cały świat. (...) Miłość to upojenie. Miłość to potwór. Miłość to ślepota..(...) Miłość to słuchanie głosu serca. Miłość to święta cisza...” I tak dalej, i tak dalej, a resztę może każdy dopisać sam. Bo bez względu na różnice kulturowe, doświadczanie miłości czyni ludzi sobie bardzo bliskimi.

Teraz z wielkim apetytem będę szukać zapowiadanego w książce „Stambułu”, podobno rewelacja i ”Domu ciszy” Pamuka.

Orhan Pamuk „Nowe życie” (Yeni Hoyat) , przeł. Anna Polat. Wydawnictwo Literackie Kraków 2008.